Kiedy kolejny raz trafia do mnie projekt w RGB już nie załamuję rąk. Klient ma prawo nie wiedzieć o istnieniu różnych przestrzeni i profili kolorów. Zawsze jednak poświęcam trochę czasu na wyjaśnienie mu, co się stanie z kolorami po wydrukowaniu projektu. Za każdym razem staram się też wskazać konkretne elementy w projekcie, które automatyczna konwersja na CMYK zmieni diametralnie. Wtedy słyszę kolejne pytanie: dlaczego?

Przyjmuje się, że model CMY został wprowadzony na początku XX wieku, a dokładnie w 1906 roku przez Eagle Printing Ink Company. Bazuje on na 3 kolorach: cyjan (jasnoniebieski), magenta (różowy) i żółtym. Czwarty kolor - czarny, określany literą „k” pojawił się później, uzupełniając możliwości technologii o tworzenie barw o ciemniejszym odcieniu i (czasem) większym nasyceniu. W druku wymienione pigmenty są nanoszone na papier, a odbite od nich światło tworzy w oku wrażenie barwy.

Dzięki pigmentom CMYK jesteśmy w stanie odtworzyć 70% kolorów, które widzimy. Niestety, w porównaniu z możliwościami ludzkiego oka, a nawet modelu RGB, gamut przestrzeni CMYK jest bardzo ograniczony (więcej o przestrzeniach koloru przeczytasz tutaj).

Podstawowa rzecz, którą musisz zrozumieć

To, że drukujemy w modelu CMYK wynika z właściwości samych kolorów. Przede wszystkim różne jest medium, które kolory „wyświetla” (w przypadku monitorów) lub „odbija” (papier).

• RGB to model addytywny, w którym docelowy kolor uzyskujemy poprzez sumowanie składowych. Maksymalne wartości składowych dla RGB wyświetlą biel.
• CMYK to model substraktywny, w którym barwy powstają poprzez odejmowanie składowych od światła białego. Oznacza to, że zestawienie wszystkich pigmentów CMYK da nam kolor czarny (w uproszczeniu).

Skąd te konkretne barwy pigmentów? Badania pokazały, że zestawienie kolorów CMYK pozwala nam uzyskać stosunkowo dużo kolorów, za niewielką cenę. Dziś druk z tych właśnie czterech składowych jest standardem, do którego w większości musimy się dostosować. 

RGB kontra CMYK w praktyce

Programy graficzne (w tym artykule będziemy korzystać z Adobe Photoshop) posiadają możliwość ostrzegania projektanta, kiedy wybrany przez niego kolor znajduje się poza możliwościami wydruku. Jednocześnie pokazuje, jaki kolor uzyskamy po wydrukowaniu. Czasami różnice są tak duże, że warto poświęcić czas na znalezienie bliższego naszym oczekiwaniom rozwiązania.

Co się stanie jeśli do drukarni trafi projekt w kolorach RGB? 

Większość urządzeń drukujących automatycznie przekonwertuje kolory na CMYK. Konwersja dokonuje się poza naszą kontrolą, przez co rezultat może nas nieprzyjemnie zaskoczyć. Jeśli świadomie projektujesz materiały i nie używasz kolorów spoza palety CMYK, to ostateczny efekt powinien być zadowalający. Osoby początkujące powinny uważać.

5 czynników wpływających na ostateczny efekt wydruku

Sam wybór kolorów CMYK niestety nie gwarantuje uzyskania takiego samego efektu za każdym razem. Zanim wyślesz plik do drukarni pamiętaj:

1. Efekt zależy w dużym stopniu od podłoża, który ma swój kolor (niekoniecznie śnieżnobiały) i w różnym stopniu wchłania pigment. Ten sam projekt będzie wyglądał inaczej na papierze gazetowym i grubym kredowanym (np. 350 g).
2. Podłoża mają różne limity nafarbienia. Mówiąc po ludzku: papier gazetowy może przyjąć mniej farby niż materiał banerowy. Po przekroczeniu limitu farba może nie schnąć w odpowiednim tempie albo łuszczyć i odpadać po wyschnięciu.
3. Pigmenty CMYK nie kryją podłoża 100%, dlatego na papierze ekologicznym, barwionym albo przezroczystym, rozważ użycie białego poddruku dla wydobycia kolorów.
4. Zlecając do druku serię materiałów, które mają pozostać w jednej gamie kolorystycznej (np. pakietu materiałów biurowych dla jednej firmy, takich jak wizytówki, teczki, identyfikatory, notesy, na których jest taka sama grafika) staraj się korzystać z usług jednej drukarni. Unikniesz dzięki temu dużej rozbieżności w kolorach.
5. Możliwość zastosowania uszlachetnienia (złocenia, lakieru UV, folii) będzie zależała od tego, na jakim podłożu chcesz projekt wydrukować. Polecam ścisłą współpracę z drukarnią.

Coś dla tych, którzy oczekują efektu WOW

Jeśli zależy Wam na uzyskaniu szczególnie wierniejszego odwzorowania kolorów RGB, do dyspozycji macie druk pigmentowy i fine art. Rozwiązania te polecane są w realizacji projektów artystycznych, np. jeśli wykonujecie ilustracje. Koszt takiego wydruku jest znacznie wyższy od standardowego CMYK, dlatego przy „zwykłej” ulotce i wysokim nakładzie będzie nieopłacalny. Z kolei przy druku jednokolorowym (np. gdy chcemy umieścić logo na torbie tekstylnej) warto rozważyć wybór koloru z palety PANTONE.