Content Management System (System Zarządzania Treścią) – czyli w skrócie CMS to oprogramowanie, które pozwala dodawać i zmieniać treść stron internetowych bez konieczności ingerowania w ich kod. Oznacza to, że każdy może taką stroną zarządzać, nawet jeśli nie jest profesjonalnym programistą czy web-developerem.

Takie rozwiązania oferuje między innymi Joomla! Jest ona, obok Wordpress’a jednym z najpopularniejszych systemów CMS na świecie.

W chwili obecnej Joomla posiada już trzecią wersję rozwojową (a w 2019 roku spodziewamy się publikacji wersji 4.x) i to jej Sławomir Pieszczek poświęcił swoją najnowszą publikację. Autor książki Joomla! 3.x aktywnie działa w społeczności zgromadzonej wokół tego systemu. Recenzowana publikacja jest jego drugą książką, dotyczącą tego CMSa.

Pierwsze wrażenia

Joomla! 3.x to publikacja licząca 462 strony w formacie 158×235 mm. Oprawiona jest w miękką okładkę z lakierem punktowym. Wizualnie książka prezentuje się bardzo przyjemnie. Projekt jest minimalistyczny i pozytywnie wyróżnia się na tle pozostałych wydawnictw „podręcznikowych”.  Wnętrze zostało sklejone, co z jednej strony umożliwia wygodne rozłożenie książki, z drugiej – niestety – z pewnością będzie miało negatywny wpływ na jej wytrzymałość. Wydrukowana została na bardzo cienkim papierze, który niestety prześwituje, co może mieć wpływ na komfort czytania. Publikacja zawiera liczne, czarno-białe ilustracje, które mają pomóc w przyswojeniu wiedzy.

To, co najważniejsze - zawartość

Treść została podzielona na jedenaście rozdziałów, które szczegółowo opisują proces tworzenia strony internetowej z wykorzystaniem systemu Joomla. Czytelnik dowiaduje się jak przebiega instalacja (na serwerze zewnętrznym oraz w środowisku lokalnym), jak poruszać się po zapleczu administracyjnym, zarządzać treścią witryny dodając kolejne pozycje menu, kategorie i artykuły. Osobny rozdział poświęcony został zarządzaniu uprawnieniami innych użytkowników.

W obszernym, szóstym rozdziale, Pieszczek zawarł wiedzę dotyczącą komponentów, modułów i dodatków. W dalszej części autor omówił wybrane rozwiązania posługując się konkretnymi przykładami (i równie dokładnie rozpisując proces instalacji i konfiguracji każdego z nich). W rozdziale ósmym znalazły się informacje o szablonach, ich modyfikacji i różnych alternatywnych rozwiązaniach (takich jak zastosowanie popularnych framework’ów).

Ostatnie rozdziały autor przeznaczył na rozważenie kwestii publikacji witryny i jej bezpieczeństwa. W rozdziale dziewiątym, poświęconym kwestii wyboru hostingu przedstawił między innymi subiektywny ranking firm świadczących usługi hostingowe. W kolejnych omówił dwie metody tworzenia kopii zapasowej strony oraz różne sposoby zabezpieczania serwisu od prób włamania, utraty danych itp.

Wszystkie zagadnienia zostały omówione w sposób bardzo przystępny. Autor omawia szczegółowo każdy etap pracy w panelu administracyjnym. W procesie nauki bardzo pomocne są ilustracje czyli zrzuty z ekranu, pokazujące poszczególne kroki wykonywane podczas tworzenia i modyfikowania danych elementów strony.

Można śmiało powiedzieć, że książka ta zawiera wszystkie informacje, które powinien przyswoić użytkownik systemu Joomla, aby móc tworzyć i zarządzać witryną.

Moja opinia

Joomla! 3.x została opublikowana z myślą o osobach początkujących, które nie znają żadnego języka programowania i nie mają doświadczenia z publikowaniem własnej witryny. We wstępie autor obiecuje naukę opartą na ćwiczeniach praktycznych i spełnia tę obietnicę, choć informacji czysto teoretycznych w publikacji jest równie dużo. Na przykład w rozdziale drugim bardzo dokładnie omawia wszystkie elementy zaplecza administracyjnego. Jest to bardzo rzeczowy rozdział, do którego można wracać za każdym razem, kiedy witryna wymaga dodatkowych ustawień w konfiguracji globalnej.

Zdecydowanie zaletą publikacji jest to, że autor nie ogranicza się jedynie do wiedzy  zakresu systemu CMS. W rozdziale trzecim (Zarządzanie treścią witryny) autor omawia zagadnienia dostępności i odwołuje się do wytycznych WCAG 2.0. Zwraca przy tym uwagę na to, jak skomplikowanym zadaniem jest stworzenie i właściwe administrowanie serwisem.

Rozważając zakup Joomla! 3.x należy przede wszystkim pamiętać o tym, że jest to publikacja skierowana do osób bez doświadczenia w tworzeniu witryn. Poszczególne rozdziały omawiają obsługę narzędzi (dodatków, szablonów, modułów i komponentów) instalowanych wraz z systemem. Jest to zatem wiedza podstawowa. W książce Pieszczek pokazuje również elementy dodatkowe, które należy pobrać ze źródeł zewnętrznych. Niemniej, choć dodatki polecane i omawiane przez autora pomogą zacząć przygodę z Joomlą, w praktyce ich wybór powinien zależeć od potrzeb witryny i oczekiwań klienta.

Jeśli chodzi o ilustracje, których w książce jest całkiem sporo, to niestety zastosowany papier i format nie służą ich czytelności. Niemniej jest to najbardziej aktualna pozycja dotycząca tego systemu CMS, którego wersja trzecia w znacznym stopniu różni się pod względem wizualnym od poprzedniej. Z tego powodu zrzuty z ekranu zamieszczone w książce z pewnością pomogą czytelnikom w praktycznym zastosowaniu wiedzy rozpisanej w tekście.

Jeśli znacie podstawy CSS z pewnością skusi Was możliwość wprowadzenia zmian w szablonie strony, co zostało opisane w rozdziale ósmym. O czym jednak autor nie wspomniał jest fakt, że dla osób początkujących edycja plików źródłowych szablonu nie będzie ani łatwa ani bezpieczna. W przypadku szablonu pobranego ze źródeł zewnętrznych musimy liczyć się z możliwością utracenia wprowadzonych „ręcznie” zmian przy okazji aktualizacji. Autor omówił poszczególne foldery z plikami źródłowymi szablonu, natomiast nie wspomniał o możliwości zastosowania własnego dokumentu custom.css.

Osobom początkującym z pewnością przydadzą się sugestie dotyczące wyboru dodatków zabezpieczających witrynę i omówienie innych rozwiązań, które wpływać będą na jej funkcjonalność. Niemniej przy wyborze hostingu proponuję zasięgnąć dodatkowych informacji.

Publikację Joomla! 3.x polecam osobom rozpoczynającym swoją przygodę z systemami zarządzania treścią oraz tym, którzy chcą stworzyć i prowadzić własną witrynę przy stosunkowo niskim nakładzie kosztów. Obsługa CMS Joomla z książką Sławomira Pieszczka z pewnością będzie łatwiejsza, a w przypadku trudności, służyć będzie pomocą na każdym etapie. Z tego powodu polecam ją książkę również osobom, które zajmują się administracją strony obsługiwanej właśnie za pomocą Joomla. Nawet jeśli witryna została zaprojektowana i zakodowana dla nas przez profesjonalistę, z książką Joomla! 3.x z łatwością będziecie dodawać treści, pozycje menu i korzystać z opracowanego dla nas szablonu.

Książkę Joomla! 3.x można zakupić w księgarni Helion w cenie 69 zł, ebook dostępny jest w cenie 55,20 zł.

Książkę do recenzji dostarczyła nam księgarnia Helion.