Jak nauczyć się rysować? To pytanie zadaje sobie sporo osób i niestety nie mam dobrych wiadomości - nie ma jednej, prostej drogi do osiągnięcia tego celu. W rysowaniu  jest tak jak w większości dziedzin – tylko ćwiczenia i obserwacja  poprawiają nasz poziom.

Trzeba zacząć od podstaw, bo zabawa z rysunkiem nie wygląda jak zabawa z meblami z Ikei – instrukcja jak narysować oko, konia czy psa nie nauczy nas rysować. Coś tam może wyjdzie, ale czy dobrze? Trzeba zacząć od podstaw i zrozumieć sedno rysunku.

Proste kreski

Umiejętność narysowania prostej kreski przydaje się zawsze, a w szczególności przy tworzeniu budynków. Bez prostej linii nie będziesz wstanie poprawnie narysować perspektywy. Szarpane i krzywe kreski zniszczą cały efekt końcowy rysunku.

Istnieją dwie techniki, które umożliwiają nam narysowanie prostej linii, z początku mogą wydać się niewygodne, są jednak konieczne dla osiągnięcia odpowiedniego efektu.

Po pierwsze musimy zwrócić uwagę na w jaki sposób trzymamy ołówek. W trakcie edukacji w szkole przyzwyczajamy się do trzymania długopisu i pisania – drobno, ładnie różne kształty liter. To jednak sposób trzymania ołówka jest źródłem problemów osób początkujących. Jeśli chcecie rysować szybko i proste linie, powinniście trzymać ołówek kciukiem i placem wskazującym.

Jednak jeszcze nie to da Ci idealnie prostą linię. Drugi problem wynika pośrednio z pierwszego i dotyczy tego jak ołówkiem poruszamy. Chwyt „szkolny” pozwala nam na dość dowolną pracę nadgarstka i wykorzystanie właśnie jego do okrągłych literek i pisania. To bardzo utrudnia. W rysunku działać będziemy całym ramieniem. Rysując linię prostą, ruch powinniśmy wyprowadzić właśnie nim - stanowczo i pewnie.

Perspektywa

Niektórzy uważają, że nauka perspektywy kończy się na jednozbiegowej i dwuzbiegowej, co ma w zupełności wystarczyć do tworzenia rysunków. To nie do końca prawda, brakuje w tym detalu i niuansów wykorzystania jej. Warto jednak znać ogólne zasady perspektywy zanim zaczniemy próbować swoich sił w bardziej skomplikowanych zadaniach.

Perspektywa jednozbiegowa

W punkcie na linii horyzontu zbiegają się tylko linie, które idą wzdłuż naszego wzroku. Reszta jest pionowa lub pozioma. Do jednego zbiegu idą tylko linie równoległe do siebie.

W tak rozrysowane linie perspektywy wrysować możemy ściany, postaci i inne elementy naszej ilustracji. Punkt zbiegu możesz umieścić gdziekolwiek, zmieni to jednak twoje położenie w pokoju. W końcu to co rysujesz, to jest to co widzisz czy byś widział.

Uściślając - Linia horyzontu, to poziom na którym znajduje się nasz wzrok – wskazuje na to, gdzie się znajduje obserwator. Niby proste? A jednak…

Większość ludzi zapytana o wysokość bloku stojącego na tej samej płaszczyźnie co my, wystającego połową ponad linię horyzontu, odpowiada źle. Zastanowicie się przez chwilę jak Wy byście odpowiedzieli.

Poprawna odpowiedź to ok. 3,2 metry. Dlaczego? Jeżeli stoimy na tym samym poziomie co blok, linia horyzontu znajduje się na wysokości naszego wzroku, czyli na ok. 1,6-1,8 m.

To prosty wniosek, ale wpływa gigantycznie na obraz rysowany i perspektywę.

Perspektywa dwuzbiegowa

Skoro w perspektywie jednozbiegowej mieliśmy jeden punkt zbiegu, to tutaj mamy dwa. Dwuzbiegowa perspektywa daje naturalny efekt i lepiej oddaje przestrzeń. Zazwyczaj patrzymy się na coś pod kątem, stąd perspektywa dwuzbiegowa jest bardziej praktyczna.

Ważne! Im dalej zestawimy punkty zbiegu, tym łagodniejsza perspektywa nam wyjdzie. Nie do końca poprawne jest zestawianie blisko siebie punktów zbiegu, ponieważ nie osiągamy wtedy w sześcianie kąta 90 stopni, a mniej.

Czas na stosowanie perspektywy dwuzbiegowej nadchodzi wtedy, gdy dobrze zrozumiecie zasady jakimi cechuje się ta jednozbiegowa. Gdzie jest linia horyzontu, o czym świadczy, czy stoimy wysoko czy nisko. Czy zestawiamy punkty zbiegu blisko, nienaturalnie czy realistycznie.

Perspektywa wielozbiegowa

Jak napisałem w perspektywie jednozbiegowej, w punkcie zbiegu zbiegają się linie równoległe do siebie. Jeśli na rysunku tworzymy wiele brył, wiele grup, zestawów linii równoległych do siebie, pod kątem do siebie i temu podobnych, to będziemy mieli więcej punktów zbiegu.

Przykład? Jeśli mamy dwa sześciany, obrócone do siebie w jakiś sposób, to będziemy mieli 4 punkty zbiegu. Ważne są linie równoległe do siebie w rzeczywistość, nie na rysunku, ponieważ tworzymy iluzje optyczną 3D na dwuwymiarowym formacie.

Kompozycja

Kompozycja jest jednym z ważniejszych aspektów dobrego rysunku. Bez jej zrozumienia i poprawnego wykorzystania oczywiście możemy rysować, jednak istnieje ryzyko, że nie osiągniemy założonego sobie celu.

Mianem kompozycji najczęściej określamy jej ogólny układ, rozłożenie elementów. Moim zdaniem jest to jednak o wiele bardziej istotna kwestia, ponieważ kompozycja pozwala nam kierować wzrokiem obserwatora i tworzyć narrację. Dzięki niej możemy zaplanować to, jak będzie czytany, a więc rozumiany rysunek, a nawet ukrywać coś czy wzbudzać konsternację.

Jeśli chcemy zrozumieć kompozycję, najpierw musimy zapoznać się z pojęciem focal point/dominanta czyli główny punkt pracy. Jak sama nazwa wskazuje, jest to osoba, miejsce, scena czy obiekt, który jest dla naszej pracy najbardziej istotny i ma stanowić główny jej temat. 

Jak tworzyć poprawną kompozycję? Dla początkujących dobrym rozwiązaniem będą znane układy i techniki tworzenia kompozycji.

Trójpodział

Najprostszym i bardzo popularnym układem kompozycyjnym jest trójpodział. Za jego pomocą kadr dzielony jest na 9 prostokątów, które wyznaczają 4 punkty na kompozycji. Na tak rozłożonej siatce, w miejscu przecięcia się linii zamieszczamy główny punkt pracy. Dzięki temu z jednej strony mamy nieco oddechu, z drugiej koniec strony zamyka nam kompozycję.

Złoty podział (spirala Fibonacciego)

Innym, popularnym sposobem tworzenia kompozycji jest korzystanie ze złotego podziału, który wyznacza spirala Fibonacciego (gotowy szablon pobrać możecie tutaj). W tym przypadku punkt główny wyznacza nam najmniejszy z wyznaczonych prostokątów, a w raz z ich rozszerzaniem, zmniejsza się istotność przekazywanych informacji.

Linie diagonalne

Czymś, co pozwoli Ci tworzyć kompozycje bardziej złożone jest stosowanie linii diagonalnych. Dzięki ich wykorzystaniu możesz stworzyć wieloplanową kompozycję z wielowątkową narracją, utrzymując czytelność i priorytety poszczególnych scen. Otóż - na przecięciu linii tworzą się nam istotne dla widza punkty, które z pewnością przyciągną wzrok.

Walor

Ostatnim, niezwykle ważnym dla każdego rysownika aspektem, jest walor czyli najogólniej mówiąc – cieniowanie naszej ilustracji. Jego rola nie kończy się jednak na dodawaniu cieni, a walor powiązany jest nierozerwalnie ze wspomnianą wcześniej kompozycją, ponieważ pozwala nam na wybicie istotnych dla autora elementów na pierwszy plan i ukrycie tych, które nie są aż tak ważne.

Walor jest też narzędziem, za pomocą którego możemy wskazać na odległości dzielące poszczególne elementy. Jeśli na pierwszym planie wykorzystamy mocny kontrast, znajdując się na obiektach będą one najbliżej. W miarę oddalania, przechodzenia w tło, kontrast będzie się zmniejszał, w naturalny sposób wskazując na oddalanie się od widza.

Podsumowując

W ten sposób omówiliśmy 4 ważne elementy każdego rysunku, bez zapoznania się z którymi będzie wyjątkowo trudno rozwinąć się i rysować coraz lepiej. Istotne jest też to, że aby zrozumieć rysunek i czynić widoczne postępy, należy ćwiczyć wszystkie wymienione w tym artykule aspekty równocześnie. Jeżeli będziesz wałkować tylko walor, ryzykujesz słabym zrozumieniem kompozycji lub perspektywy. Dodatkowo, aby nie zabić motywacji, warto podzielić sobie tydzień na zadania do przepracowania i codziennie ćwiczyć inny dział z rysowania.

Jeśli chcecie poczytać więcej na temat rysunku - moje lekcje znajdziecie tutaj. Czekam też na Wasze komentarze i pytania pod tym artykułem, rozpiszę bardziej ewentualnie zagadnienia i potłumaczę.

Ładnego rysowania!