W październiku informowaliśmy Was o pojawieniu się na rynku nowej, wyjątkowej książki na temat User Expierience zatytułowanej „Badania jako Podstawa Projektowania User Experience”. Jej autorkami są dwie inspirujące polki – Iga Mościchowska i Barbara Rogoś-Turek, specjalistki z dziedziny UX, posiadające wieloletnie doświadczenie w branży startupowej, interaktywnej i IT. W książce znajdziecie przegląd narzędzi i metod analizy użyteczności interfejsów oraz osobiste opinie autorek na ich temat.

Pierwsze wrażenie

Pozycje wydawnictwa PWN w mojej głowie są nierozerwalnie związane z podręcznikami i książkami, które w jakimś stopniu wykorzystywane są do nauki, studiowania pewnych zagadnień. Są bardzo szczegółowe, nie zawierają dużej ilości graficznych elementów, a język zdecydowanie nie jest potoczny. Może nie można uznać ich za naukowe, ale zdecydowanie także nie są one lekkie i szybkie w czytaniu. Recenzowana pozycja Badania jako Podstawa Projektowania User Experience w pewnym stopniu wpisuje się w ten obraz.

Książka wydana została w miękkiej oprawie i wydrukowana na papierze offsetowym, co pozwoliło na zachowanie odpowiedniej jakości i racjonalnych wymiarów biorąc pod uwagę jej objętość – prawie 500 stron! Jakość samego wydruku i skład są zadowalające, tabele i wykresy prezentują się dobrze, źle wypadają jedynie zdjęcia, które nadrukowane na tego typu papierze sprawiają wrażenie niewyraźnych i nieco zbyt zszarzałych. Dodatkowo zazwyczaj nie wnoszą one niczego do samej lektury (oprócz graficznego przerywnika, ilustracji zadania), można więc było z nich po prostu zrezygnować. Ogólnie rzecz ujmując – oprawa graficzno-typograficzna tej pozycji nie urzeka, ale też nie przeszkadza w czytaniu. Przeglądając ją pobieżnie zauważymy kilka typów formatowania tekstów, takich jak przykłady, dobre praktyki, wykresy, cytaty i schematy, które pomagają w nawigowaniu po niej i wyszukiwaniu najważniejszych dla nas treści. Oprawa graficzna to najsłabsza strona ten pozycji, jeśli weźmiemy pod uwagę treści – jest już tylko lepiej.

Pierwsze wrażenia związane z zawartością książki miały u mnie przede wszystkim związek z jej grubością. Od początku widać, że nie jest to pozycja, którą uda nam się przeczytać w jeden wieczór, a nawet jeśli się uda – zdecydowanie nie powinniśmy tego robić (mi zajęło to 4 miesiące!). W oczy rzuca się także jej podręcznikowy charakter – wyraźny podział na poszczególne działy (dochodzący aż do 4 stopnia w numeracji) oraz szczegółowy podział na rozdziały.

Czego dowiemy się z książki

Jak już informowaliśmy wcześniej, książka ta skupia się na 13 głównych metodach badawczych, dopełniając je rzadziej spotykanymi wariantami, przykładowymi narzędziami, harmonogramami i dobrymi praktykami. Każda z metod została dokładnie opisana, zazwyczaj znajdziecie przy nich: wstępny opis każdej metody (dzięki któremu w szybki sposób możecie zapoznać się z jej podstawami), porównanie jej plusów i minusów (które pozwoli na racjonalne zdecydowanie, czy to właśnie ona powinna być wykorzystana w ramach konkretnego badania), dobre praktyki (zbiór rad i propozycji użycia wyciągniętych z doświadczenia autorek), ciekawostki oraz praktyczne przykłady.

Według rozdziałów, pozycję tą podzielono na 6 części. Jest to 6 kroków, które powinien przejść każdy, kto chciałby włączyć badania do procesu projektowania wytwarzanego przez siebie interfejsu.

Rola badań w procesie projektowania user expierience rozwiązań interaktywnych, stanowi rodzaj wstępu, omawia podstawowe pojęcia i zagadnienia, które będą potrzebne do zrozumienia treści w dalszej części książki. Dla osób z doświadczeniem w badaniach i dużą wiedzą ta część może być nieco nużąca, dla tych początkujących jest jednak świetną bazą.

Rozdział Przygotowanie do badań z użytkownikami także omawia podstawy, jest jednak o krok dalej, ponieważ pomaga w dobraniu odpowiedniej metody badawczej do zagadnienia, podejmuje także tematy związane z pozyskiwaniem respondentów. Znajdziecie tam także cały rozdział na temat prowadzenia badań z dziećmi.

Badania potrzeb w projektowaniu produktów, to pierwszy z rozdziałów w którym autorki postanowiły omówić konkretne rodzaje badań, przyjrzeć się ich metodyce, wadom, zaletom oraz najlepszym możliwościom wykorzystywania. W tym rozdziale poznacie takie metody jak IDI, badania kwestionariuszowe, focusy, badania etnograficzne, badania dzienniczkowe, analizę danych zastanych czy sortowanie kart. Większość z działów, oprócz tradycyjnych, wcześniej wypisanych zagadnień związanych z konkretnymi metodami, zawiera także praktyczne przykłady czy materiały (takie jak gotowe do przepisania kwestionariusze czy plany przeprowadzenia badań).

Ewaluacja, czyli jak sprawdzić user expierience projektu, to dział w którym jak sama nazwa wskazuje, poznamy metody badawcze pomagające w analizie zawartości oraz projektu pod kątem user experience. Opisane zostały tutaj między innymi zadaniowe teksty użyteczności, eyetracking, zdalne badania ewaluacyjne czy ewaluacja emocji w UX. W tym rozdziale metody ich przeprowadzania znacznie różnią się między sobą, nie są więc aż tak uschematyzowane jak w poprzednim rozdziale. Zostały jednak równie szczegółowo opisane i w każdej z nich znajduje się dział, który pomoże dobrać odpowiednią metodę do konkretnego problemu.

Kolejny rozdział, Optymalizacja, czyli jak doskonalić projekt, opowiada o technikach mogących pozwolić na pozyskanie odpowiednich informacji i przetestowanie użyteczności konkretnych, działających już projektów. Iga Mościchowska i Barbara Rogoś-Turek skupiają się w nim na trzech głównych źródłach danych – analizie statystyk (głównie na podstawie Google Analytics), testach A/B oraz śledzeniu ruchów myszy.

W ostatniej części książki Analiza danych i raportowanie, autorki przedstawiają sposoby na efektywne dzielenie się wiedzą bazującą na analizie jakościowej czy ilościowej. Uczą także jak odpowiednio je zredagować i sprzedać dalej.

Moim zdaniem…

Jeśli miałabym opisać tą książkę jednym słowem, byłoby to rzetelna, bo taka właśnie jest: obszerna, dokładna i uporządkowana. Nadaje się ona jako kompleksowe źródło wiedzy związanej z zagadnieniami badań UX, szczególnie dla osób, które są bardzo zainteresowane tą tematyką i chcą poszerzyć ją do granic możliwości.

Jest to pozycja podręcznikowa – kompendium, którego raczej nie trzeba czytać od deski do deski, a raczej skupiać się na konkretnych, aktualnie potrzebnych nam zagadnieniach (co potwierdza także jej budowa – dokładny opis rozdziałów i nawiązywanie w książce do wcześniejszych treści za pomocą numerów). Najwięcej jest w niej wyjaśnień, definicji i opisów, znajdują się tutaj jednak także bardzo ciekawe przykłady z życia zawodowego Igi Mościchowskiej i Barbary Rogoś-Turek, które pozwalają wczuć się w klimat i zwiększają ich wiarygodność jako specjalistek z branży. Dodatkowo, oprócz opinii samych autorek, znajdziecie tutaj także wypowiedzi specjalistów i twórców różnych teorii związanych z UX, co tym bardziej sprawia, że książkę odbiera się jako pozycję ekspercką.

Ekspercki jest także język jakim napisana została książka – dla mnie jednak chwilami zbyt ekspercki. Nie ma w nim co prawda słów trudnych czy dziwnych konstrukcji zdaniowych, jednak przy dłuższym czytaniu pozycja może sprawiać wrażenie monotonności, nie wciąga, za to bardzo łatwo można wybić się z transu czytania, albo zacząć myśleć o czymś innym. Tematyka jest bardzo złożona i może ciężko byłoby opisać ją w inny sposób, warto jednak zdawać sobie z tego sprawę przed zakupem.

Sama tematyka została potraktowana bardzo dokładnie. Opisy każdego zagadnienia przedstawione zostały w taki sposób, że po zapoznaniu się z rozdziałem dotyczącym konkretnego procesu, śmiało można próbować zastosować wiedzę w praktyce, bez potrzeby dodatkowego jej poszerzania. Nie bez wartości są także wcześniej wspomniane przeze mnie grafiki, schematy i gotowe szablony, które po przepisaniu czy nawet skserowaniu, można łatwo wykorzystać podczas swoich badań.

Niebywałym plusem książki jest także zachowanie jej w polskich realiach – autorki nie raz nawiązują do naszych rodzimych problemów i przykładów, co pomaga w lepszym zrozumieniu przedstawianych treści.

Przed zakupem koniecznie trzeba sobie uświadomić także, że nie jest to pozycja o UX, nie znajdziecie tam wzorców projektowych czy rad na temat tego jak najlepiej rozmieścić elementy swojego interfejsu. Z pewnością nauczycie się z niej jednak, jak przetestować gotowy interfejs, podczas samego procesu projektowania może jedynie pomóc w zwróceniu uwagi na to jakie problemy mogą wystąpić.

Czy ta pozycja jest odpowiednia dla każdego menadżera i projektanta? W moim odczuciu jednak nie. Jest na to zbyt dokładna i zbyt szczegółowa. Czy to źle? Zdecydowanie nie! Takich ogólnych książek jest już na rynku sporo i kolejna zdecydowanie niebyła by potrzebna. Potrzebna jest natomiast taka, która pozwoli na zdobycie wartościowej i pewnej wiedzy na tematy, które często poruszane są na różnych stronach oraz blogach domorosłych badaczy i samozwańczych specjalistów. Badania jako Podstawa Projektowania User Experience, jest świetną alternatywą i doskonałym źródłem rzetelnej, sprawdzonych informacji. Jej podręcznikowa forma z jednej strony może budzić wątpliwości, z drugiej jednak wskazuje na inne zastosowanie – jako podręcznika właśnie. Byłaby bardzo dobrą propozycja lektury dla osób studiujących badania UX, a materiału spokojnie wystarczyłoby na semestr nauki.

Ze spokojnym sumieniem mogę więc polecić Badania jako Podstawa Projektowania User Experience wszystkim tym, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzę w tej dziedzinie. Na pewno nie będziecie narzekać, że nauczyliście się za mało! Książka w regularnej cenie kosztuje 89 zł, aktualnie można zakupić ją w promocji za 62,30 zł. Wydana została nakładem wydawnictwa PWN.

Książkę do recenzji dostarczyło wydawnictwo PWN.